THE WUHAN VIRUS: HOW TO STAY SAFE | VIRUS VŨ HÁN, LÀM THẾ NÀO ĐỂ AN TOÀN?
Những bí quyến sống sót giữa các đại dịch cúm của nữ phóng viên Laurie Garrett, một phóng viên từng đoạt giải Pulitzer, viết trong cuốn sách của bà nhan đề The Coming Plague – Newly Emerging Diseases in a World out of Balance (Đại dịch sắp tới – Những bệnh mới trong một thế giới mất cân bằng) chia sẻ kinh nghiệm của mình trên tờ Foreign Policy.
“Trong dịch SARS, Laurie đã đi khắp Trung Quốc và Hồng Kông, phỏng vấn những người bị nhiễm virus, bác sĩ và y tá điều trị bệnh, các quan chức chính phủ, cảnh sát. Bà tự tin mình sẽ không nhiễm bệnh, mặc dù đang ở trong phòng với những người bệnh nhờ những kinh nghiệm phòng ngừa sau:
1. Khi bạn rời khỏi nhà, hãy đeo găng tay găng tay mùa đông hoặc găng tay ngoài trời, và giữ chúng trên tàu điện ngầm, xe buýt và không gian công cộng.
2. Nếu bạn đang ở trong một tình huống giao tiếp xã hội mà phải tháo găng tay để bắt tay hoặc ăn, đừng chạm vào mặt hoặc mắt của bạn, kể cả khi ngứa. Giữ tay của bạn không tiếp xúc với khuôn mặt. Và trước khi bạn đeo găng tay trở lại, hãy rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước ấm, chà xát ngón tay. Sau đó đeo găng tay vào.
3. Thay găng tay hàng ngày, giặt kỹ và tránh đeo găng tay ẩm
4. Khẩu trang là vô dụng khi đeo ngoài trời và có thể không hữu ích ngay cả trong nhà. Hầu hết các khẩu trang mất tác dụng sau một hoặc hai lần đeo. Sử dụng cùng một khẩu trang ngày này qua ngày khác còn tệ hơn. Hơi thở từ miệng và mũi của bạn cuối cùng phủ bên trong một lớp màng có mùi hấp dẫn vi khuẩn. Tác giả hiếm khi đeo khẩu trang trong vùng dịch dù đã tham gia 30 vụ dịch! Thay vào đó, bà tránh xa đám đông, và giữ khoảng cách với những cá nhân một nửa mét – một tiêu chuẩn tốt. Nếu ai đó ho hoặc hắt hơi, tôi yêu cầu họ đeo khẩu trang, bảo vệ tôi khỏi chất dịch có khả năng bị nhiễm. Nếu họ từ chối, tôi bước cách họ hơn một mét hoặc bỏ đi. Tránh bắt tay hoặc ôm người khác trong một trận dịch.
5. Trong gia đình bạn, hãy lấy tất cả khăn ra khỏi phòng tắm và nhà bếp của bạn ngay lập tức và thay thế chúng bằng khăn sạch có tên của từng thành viên trong gia đình. Hướng dẫn mọi người trong nhà bạn chỉ sử dụng khăn riêng của họ và không bao giờ chạm vào thành viên khác trong gia đình. Giặt tất cả khăn hai lần một tuần. Khăn ẩm cung cấp những ngôi nhà tuyệt vời cho virus, cảm lạnh thông thường, sán và …coronavirus.
6. Cẩn thận với tay nắm cửa. Nếu nó có thể mở và đóng cửa bằng khuỷu tay hoặc vai của bạn, hãy làm như vậy. Đeo găng tay để xoay tay nắm cửa hoặc rửa tay sau khi chạm vào nó. Nếu bất cứ ai trong nhà bạn bị ốm, hãy rửa tay nắm cửa thường xuyên. Tương tự, hãy thận trọng với ban công cầu thang, máy tính để bàn, điện thoại di động, đồ chơi, máy tính xách tay, bất kỳ đồ vật nào được cầm bằng tay. Miễn là bạn chỉ xử lý các đồ vật cá nhân của riêng mình, bạn sẽ ổn, nhưng nếu bạn cần lấy điện thoại di động hoặc dụng cụ nấu ăn của người khác hoặc sử dụng bàn phím máy tính của người khác, hãy chú ý không chạm vào mặt và rửa tay ngay sau đó chạm vào đồ vật.
7. Nếu bạn chia ăn chung, không sử dụng đũa và dụng cụ cá nhân của bạn để lấy thức ăn ra khỏi bát chung và, tất nhiên, nói với con bạn không bao giờ uống bất kỳ cốc của người khác. Các thói quen ăn chung truyền thống ở châu Á cần tạm dừng cho hết dịch. Nên có đũa, thìa riêng để chuyển đồ ăn vào bát đĩa cá nhân.
8. Tuyệt đối không mua, giết mổ hoặc tiêu thụ bất kỳ động vật hoặc cá sống nào cho đến khi được biết loài nào là nguồn gốc của virus.
9. Khi thời tiết cho phép, hãy mở cửa sổ của bạn ở nhà hoặc nơi làm việc, để không gian của bạn lưu thông. Virus không thể tồn tại trong một không gian thông thoáng. Nhưng tất nhiên, nếu trời lạnh hoặc thời tiết khắc nghiệt, hãy giữ ấm và đóng các cửa sổ đó lại.
10. Cuối cùng, nếu bạn đang chăm sóc cho một người bạn hoặc thành viên gia đình đang bị sốt, hãy luôn đeo khẩu trang kín khi bạn ở gần họ, và đeo cho người ốm (trừ khi họ buồn nôn). Khi bạn thay khẩu trang cũ, bẩn từ mặt bạn bè hoặc người thân của bạn, hãy hết sức cẩn thận, bởi nó được bao phủ bởi virus và xử lý nó trong khi đeo găng tay cao su, đặt nó bên trong túi dùng một lần, niêm phong nó, và sau đó bỏ nó vào thùng rác. Trong khi đeo đôi găng tay cao su đó, nhẹ nhàng rửa mặt bệnh nhân bằng xà phòng ấm và nước, dùng khăn giấy hoặc tăm bông dùng một lần, và bịt kín sau khi sử dụng trong hộp hoặc túi nhựa trước khi bỏ vào thùng rác gia đình. Mặc áo sơ mi dài tay và quần áo che thân khi bạn chăm sóc người bạn ốm yếu hoặc người thân. Làm sạch mọi thứ mà bệnh nhân của bạn mặc hoặc chạm rất kỹ vào nước xà phòng nóng, bao gồm khăn trải giường, khăn tắm và dụng cụ. Nếu bạn có không gian, hãy cách ly người bệnh trong gia đình của bạn trong một căn phòng, hoặc một góc của căn phòng, nơi họ cảm thấy thoải mái, nhưng tách biệt với những người khác trong gia đình. Nếu thời tiết có thể chịu được, hãy mở một cửa sổ ở phía đối diện của căn phòng, để không khí nhẹ nhàng thổi qua mặt bệnh nhân và sau đó ở ngoài trời. Tất nhiên, không làm điều này nếu trời rất lạnh, vì bạn bè hoặc người thân của bạn sẽ bị bệnh nặng hơn nếu cảm lạnh”.
(**) Nguyên bản gốc bài dịch https://foreignpolicy.com/…/wuhan-coronavirus-safety-china/…
✅ Thông tin bổ sung về cúm (không phải chủng corona) nhưng có gía trị tham chiếu, ứng dụng:
Virus cúm A, sống khoẻ trên bề mặt phẳng như thuỷ tinh, sắt không gỉ. Như virus cúm, chúng có thể tồn tại lây truyền hơn 24 tiếng, nhưng trên bề mặt nhám như vải, hay tay người chúng chỉ tồn tại được 5-10 phút (https://academic.oup.com/jid/article-abstract/146/1/…/992812). Đây là lý do tác giả bài báo khuyến cáo đeo găng tay, cẩn trọng với các tay nắm sắt, kính trên các phương tiên/không gian công cộng.
✅ Nghiên cứu của CDC cho thấy, ở độ ẩm 23%, hơn 70% các “hạt” virus cúm hoạt động mạnh trong vòng 1 tiếng, nhưng khi độ ẩm tăng lên 43% thì chỉ có 14% hạt cúm còn khả năng lây nhiểm. Sau 15’ chúng tan rã. Một nguyên nhân nữa, thời tiết hanh khô giúp virus di chuyển trong không khí dễ dàng hơn trong bầu không khí ẩm. Đây là lý do khi thời tiết ấm lên, sẽ khiến virus cúm hoạt động kém đi (https://www.livescience.com/27533-flu-transmission-humidity…).
✅ Mùa đông khiến cúm lây lan nhanh hơn vì con người hoạt động nhiều trong không gian kín. Thời tiết lạnh làm giảm khả năng phòng vệ cơ thể, đặc biệt thiếu ánh sáng mặt trời, thiếu Vitamine D cần thiết cho hệ miễn dịch. Không khí lạnh cũng khiến mạch máu co lại khiến các tế bào bạch cầu không triển khai hiệu quả ngăn chặn virus. Nhiều người nghĩ rằng ẩm ướt sinh bệnh nhưng thực ra, không khí khô hanh mùa đông khiến các hạt vụi vỡ ra thành các hạt nhỏ hơn. Không chỉ vậy, nước trong không khí với các thành hần acid và muối cũng dễ làm virus biến dạng lớp vỏ và chúng dễ bị vô hiệu hoá. Tất nhiên, ẩm quá cũng lại tạo ra môi trường cho các loại virus khác sinh sôi (https://www.bbc.com/…/20151016-the-real-reason-germs-spread…)
‼Kết luận, nếu ở trong phòng điều hoà, cần tạo ẩm! Và hãy mong Hà Nội sớm ấm áp cùng với các cơn mưa mùa xuân!
⛔Đừng nghĩ chỉ đeo khẩu trang là đủ! Khẩu trang có thể tạo nên cảm giác an toàn và mất chủ quan. Khuyến cáo dùng khẩu trang của WHO, nên xem: https://www.facebook.com/364143327090102/posts/1453580381479719/
⛔Đeo khẩu trang y tế khi không được chỉ định có thể gây ra chi phí không cần thiết, gánh nặng mua sắm và tạo ra một sai cảm giác an toàn có thể dẫn đến bỏ bê những thứ thiết yếu khác các biện pháp như thực hành vệ sinh tay.
❇Kỹ năng sống cùng dịch là có. Nhưng cần tuân thủ nghiêm túc!
—
✳Một số bài hữu ích tham khảo thêm:
✅ Một ví dụ cho thấy, vì sao chính phủ Singapore khuyên, không đeo khẩu trang nếu không có dấu hiệu ho, click https://www.facebook.com/109555293685/posts/10158039303438686/?d=n
✅ Khuyến cáo, Tuyệt đối không dùng thuốc có chất giảm tiết sẽ làm dịch này keo lại và tồn tại virut lâu hơn trong mũi xoang https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1076975725998003&set=a.447337022295213&type=3&theater
✅ Thông tin hướng dẫn chẩn đoán của Bộ Y tế
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=640429303393009&id=473080990127842&hc_location=ufi
✅ 22 đường dây nóng hỗ trợ người dân
https://suckhoedoisong.vn/22-duong-day-nong-benh-vien-san-s…
✅ Về sự nguy hiểm của con cúm, đọc để biết kỹ năng chống cúm và corona đều quan trọng
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10157959550133088&set=a.10157875479228088&type=3&theater
✅ Bản đồ cập nhận nCov của ĐH John Hopkins
https://gisanddata.maps.arcgis.com/…/opsdashboa…/index.html…
✅ Bản đồ cập nhận nCov của BNO News https://bnonews.com/index.p…/…/the-latest-coronavirus-cases/
💚 Cám ơn anh Nguyen Tieu Quoc Dat đã dịch và chia sẻ!
Thực ra sau 2 tuần thì chúng ta đã có rất nhiều thông tin về con virus corona này rồi.
1) Nó không dễ dàng lây qua không khí, cho nên việc mang khẩu trang thường xuyên (để tránh những cái ho, hắt xì hơi của người xung quanh), rửa tay bằng xà phòng ít nhất 30 giây là cách phòng chống tốt nhất. Nhớ rửa tay đúng cách nghĩa là bao gồm cả đầu ngón tay và phần cổ tay ở sát trên bàn tay.
2) Khi con virus này vào người thì không phải là chết. Hệ miễn dịch của con người sẽ chiến đấu với nó. Đa phần những ca chết là những người lớn tuổi (trên 65, có trường hợp là em bé 9 tháng tuổi), người bị bệnh tim mạch, tiểu đường và những người có tiền sử về bệnh hô hấp. Tức là những người bản thân đã có hệ miễn dịch yếu rồi.
3) Đã có rất nhiều bài viết của các chuyên gia trong ngành chỉ ra rằng con virus này không nguy hiểm như H1N1. Nhưng tốc độ lây lan của con virus này là rất nhanh. Và nó lây lan kể cả trong thời gian nó ủ bệnh (chứ không chỉ trong thời gian phát bệnh như những con virus khác) Nhưng như nói ở trên thì khi bạn dính con virus này vào người thì khả năng bạn lây lại cho người thân mình là rất cao, mà người thân mình là những người có khả năng miễn dịch kém (trẻ nhỏ, người già trong nhà).
Cho nên không hề chủ quan mà phải đặc biêt cẩn trọng. Khả năng bạn ra ngoài dính virus (nhưng không nguy hiểm đến tính mạng của bạn) nhưng có khá năng cao là bạn lai lây lại cho người thân trong nhà mình. Cho nên bảo vệ bạn cũng chính là bảo vệ người thân của mình.
4) Tóm lại, phải có những hoạt động thường xuyên như sau (ko hẳn chỉ trong thời gian virus này). Đây cũng là thói quen mà tôi luôn làm trong suốt chục năm qua
– Rửa tay bằng xà phòng ngay khi về nhà (trước khi bạn làm bất cứ thứ gì)
– Ngủ đủ giấc (ít nhất 8 tiếng) để cơ thể mình luôn khỏe mạnh. Virus vào là giết ngay
– Chơi thể thao thường xuyên để nâng cao sức đề kháng. Nói chung không nên chơi quá lâu trong 1 ngày. Ví dụ bạn chạy 1 ngày 2 – 3 tiếng, nhưng chỉ chơi 2 ngày 1 tuần, thì nó không tốt bằng bạn chạy 30′ 1 ngày và 7 ngày 1 tuần. Tôi vẫn chơi đá bóng 1 tuần 5 lần, mỗi lần khoảng 45p-1 tiếng.
– Nên tăng cường ăn uống các loại thức ăn có nhiều vitamin như cam tươi, nước chanh. Tăng khẩu phần tỏi trong bữa ăn cũng là 1 cách tốt.
– Tránh xa những nơi đông người. Thấy ông nào hắt xi hơi hay ho thì mình lảng ra ngay chỗ khác ngay. Nên nhớ cúm thường cũng nguy hiểm chứ ko chỉ là con virus corona này đâu.
Cho nên tóm lại là mình tỉnh táo, hiểu rõ virus và cách nó lây lan và phát bênh để không hoảng loạn. Nhưng đặc biệt là ko được chủ quan vì xung quanh bạn có nhiều người có sức đề kháng yếu hơn bạn rất nhiều (vợ, con và ông bà).
Fb GS Quang Trung Duong
